همکاری آمریکا – اروپا در خاورمیانه؛ رئیس جمهور جدید، شروع جدید؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ در طول دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ ، سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه به طرز قابل ملاحظه ای در تضاد با منافع اروپا بود و این باعث ایجاد دوره ای از تنش بین طرفین شد. بنابراین جای تعجب نیست که بیشتر رهبران اروپا با انتظارات زیاد از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استقبال کردند. از نظر اروپا؛ اگرچه خاورمیانه یک منطقه نسبتا دور از جهان است اما از جایگاه مهم و بالایی برخوردار می باشد. با توجه به این موضوع؛ دولت بایدن هنگام کنشگری در خاورمیانه باید منافع اروپا را در نظر بگیرد. رهبران نهادهای اتحادیه اروپا و اکثر کشورهای عضو آن بدون شک بر بهبود کلی روابط فراآتلانتیک تحت نظر بایدن و همچنین شروع تازه سیاست آمریکا در خاورمیانه حساب باز کرده اند. بنابراین رئیس جمهور منتخب قبل از نمایان کردن رویکرد سیاست خارجی دولتش می تواند انتظار داشته باشد که به اروپا اعتماد کند.

رئیس جمهور ترامپ ، هنگام تصمیم گیری های اساسی در مورد سیاست خاورمیانه ، نه تنها مواضع و منافع شرکای اروپایی خود را در نظر نگرفت ، بلکه صریحاً از آنها چشم پوشی کرد. این امر هنگامی آشکار شد که برای نمونه؛ آمریکا در کنار خروج از برجام، به انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس، خروج نیروها از سوریه و حمایت مطلق از اسرائیلی ها اقدام نمود. انتظار بر این است که بایدن رویکرد متفاوتی نسبت به این موضوعات داشته باشد و اهداف و سیاست های وی احتمالا با اهداف اروپا و اتحادیه اروپا مطابقت بیشتری دارد.

مشخصه کلیدی در خاورمیانه

مهم ترین مسئله تنش آمیز ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه مسئله ایران است. بروکسل مشتاقانه خواهان این است واشنگتن گفتگوی خود را با تهران با هدف احیای توافق هسته ای (برجام) آغاز کند. ترامپ نه تنها ایالات متحده آمریکا را از برجام خارج کرد بلکه تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع نمود و این امر ضمن ویرانی شرکت های ایرانی، به شرکای اروپایی خسارت و آسیب زیادی وارد کرد. سرمایه گذاران و شرکتهای اروپایی در نتیجه معاملات تجاری لغو شده میلیاردها دلار ضرر کردند. رهبران برخی از کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان از موضع آمریکای ترامپ در قبال ایران انتقاد کردند و حتی آن ها سعی کردند تا تحریم های ترامپ را دور بزنند. در این راستا کشورهای اروپایی برای کاهش اثرات تحریمی آمریکا و تسهیل تجارت با ایران به تاسیس اینستکس اقدام نمودند. اگر بایدن به توافق نامه برجام بازگردد یا مذاکرات تازه ای را با مقامات ایران شروع کنند؛ مطمئنا اتحادیه اروپا از این فرایند حمایت و پشتیبانی خواهد کرد.

دولت جدید ایالات متحده همچنین باید اقدامات خود را با اروپایی ها در مورد حل و فصل صلح آمیز درگیری ها در سوریه و یمن هماهنگ کند. در صورت انجام این اقدامات، آمریکا ضمن همکاری با اروپا، باید با بازیگران دیگر یعنی روسیه و چین مشارکت و هماهنگی گسترده تری ایجاد کند. با این حال، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا باید همه اقدامات ممکن را برای اتخاذ موضع یکسان انجام دهند و در مورد ابتکار صلح یک صداصحبت کنند. همچنین هر دو طرف باید به همکاری خود در زمینه کمک های بشردوستانه به پناهندگان و آوارگان داخلی افزایش دهند. بیشتر رهبران اروپایی از شیوه سیاست های منطقه ای دولت ترامپ خسته شده اند. هر دو طرف در بسیاری از موضوعات اصلی با یکدیگر اختلاف دارند. بنابراین تنظیم مجدد روابط آمریکا و اتحادیه اروپا یکی از ملزومات اساسی مناسبات طرفین می باشد. همکاری نزدیک تر بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا در خاورمیانه می تواند منجر شود تا در چندین موضوع اساسی مانند برنامه هسته ای ایران، منازعات اسرائیل و فلسطین، جنگ های جاری در سوریه و یمن به موفقیت دست یابند. تجربه گذشته مانند امضای برجام یا اقدام قاطعانه علیه داعش نشانگر آن است که همکاری مشترک آمریکا و اروپا می تواند موفقیت های بیشتری را برای آن ها به ارمغان بیاورد.

انتخاب بایدن به مقامات اتحادیه اروپا، این دلیل را داده که در سال 2021م، منافع اروپا و آمریکا در خاورمیانه بار دیگر متحد می شود و یادآور امیدهایی است که اروپا از انتخاب باراک اوباما در سال 2008 داشتند. اکنون اروپایی ها در مسائل خاورمیانه و جهان روی یک تغییر مثبت دیگر و احیای وحدت فراآتلانتیک حساب باز کرده اند.